زمانی که فرد به دلایل مختلف از قبیل تصادف، عفونت، سرطان، تومور و … دچار قطع عضو پا می شود، طبیعی است که شرایط زندگی برای او نسبت به قبل متفاوت خواهد شد و مراقبت از استامپ (عضو باقیمانده) به یکی از مهم ترین وظایف فرد تبدیل می شود. از آنجا که پای انسان ستون بدن وی می باشد و بدن انسان بر روی پا استوار است، برای اینکه فرد آمپوته بتواند مانند قبل بر روی دو پای خود راه برود و به انجام فعالیت های روزانه خود بپردازد و مهم تر اینکه روحیه ی خود را مجددا باز یابد، در بسیاری از مواقع توصیه می شود که از پای مصنوعی به جای عضو قطع شده استفاده شود.
اما آیا می دانید امکان استفاده از ایمپلنت پای مصنوعی در صورتی امکان پذیر است که استامپ (عضو باقی مانده) در فرد آمپوته قابلیت این کار را داشته باشد. پس به این منظور بایستی پس از عمل جراحی آمپوتاسیون برای آماده سازی اقدامات لازم انجام شود.
یکی از بهترین راه ها کاشت ایمپلنت پای مصنوعی است. تیم پزشکی همیار طب لیان به عنوان تنها مرکز کاشت پای مصنوعی در خاورمیانه، با همکاری دکتر عزیز عباسپور اقدام به کاشت ایمپلنت پای مصنوعی برای افراد آمپوته نموده است تا بتواند امید به زندگی را در آن ها زنده نگه داشته و امکان زندگی با شرایط عادی را دوباره برای آن ها به وجود آورد.
مراحل آماده سازی و مراقبت از استامپ (عضو باقی مانده)
بعد از عمل آمپوتاسیون، پس از اینکه بخیه ها کشیده شد و زخم ناشی از جراحی التیام یافت، اکنون می توان استامپ (عضو باقی مانده) را برای ایمپلنت پروتز آماده سازی کرد. فرد آمپوته در طول این مدت، که در حال آماده سازی استامپ می باشد، بایستی این اهداف را در ذهن داشته باشد:
- قرار دادن اندام باقی مانده در موقعیت مناسب
- کشش و تقویت عضلات
- لمس و کاهش حساسیت عضو
- شکل گیری اندام باقی مانده
- مراقبت روزانه اندام و رعایت نکات بهداشتی
قرار دادن استامپ در موقعیت مناسب
نگه داشتن اندام باقی مانده در موقعیت مناسب و مراقبت از استامپ بسیار حیاتی است. این امر به جلوگیری از کوتاه شدن و سفت شدن عضلات (contracture) کمک می کند. برای جلوگیری از انقباض عضلات، لازم است که زانو و لگن را تا اندازه ای صاف نگه داشت. برخی از پوزیشن های مناسب در ادامه ذکر شده است.
- در هنگام نشستن به هیچ عنوان استامپ را در وضعیت آویزان قرار ندهید.
- ساعاتی از روز را برروی شکم بخوابید، این باعث می شود تا ماهیچه های بخش جلویی لگن، کشیده شود. هر بار این حالت را برای 15 الی 20 دقیقه تکرار کنید.
- هرگز در زیر عضو باقی مانده، پتو یا بالش قرار ندهید و استامپ را در موقعیتی بالا تر از زانو نگذارید.
کشش و تقویت عضلات
شما باید عضلات را در اندام باقی مانده خود قوی نگه دارید و برای این منظور به انجام تمریناتی که در بیمارستان به شما آموزش داده می شود بپردازید. این به جلوگیری از انقباض ماهیچه ها کمک می کند و همچنین تضمین می کند که عضو استامپ قوی و انعطاف پذیر باشد، در حقیقت استامپ باید قوی باشند تا با پروتز حرکت کند.
لمس و کاهش حساسیت عضو
پس از عمل جراحی، در ابتدا پوستی که روی اندام باقی مانده است، نسبت به لمس حساس خواهد بود. مواردی که به کاهش این حساسیت و تسریغ فرایند مراقبت از استامپ می تواند کمک کند عبارتند از: ماساژ، مالش دادن و ضربه زدن به انتهای اندام باقی مانده می باشد. برای شروع در ابتدا به آرامی عضو را لمس کنید و هر چه به مرور حساسیت استامپ کمتر می شود، فشار را افزایش دهید. این حرکت کمک می کند تا عضو برای پذیرش پروتز در محل آمپوتاسیون آماده شود.
شکل دادن به استامپ (عضو باقی مانده)
پس از عمل جراحی، با وجودی که زخم بهبود می یابد، اندام باقی مانده همچنان ممکن است متورم شود. این تورم اصلا خوب نیست و بایستی کاهش یابد، تا اندام باقی مانده بتواند به پروتز مناسب متصل شود. برای این منظور تیم مراقبت های بهداشتی، استفاده از یک جوراب فشرده ساز مخصوص را برای فرم دهی اندام باقی مانده تجویز می کند. جوراب فشرده ساز، یک جوراب مخروطی شکل است که به انتهای اندام باقی مانده فشاری را اعمال می کند که این فشار باعث کاهش تورم عضو می شود. این جوراب باید در 24 ساعت شبانه روز استفاده شود.
مراقبت از استامپ و رعایت نکات بهداشتی
نگهداری از اندام باقی مانده و مراقبت از استامپ برای جلوگیری از مشکلات پوستی و بروز عفونت بسیار حیاتی است. به همین دلیل اقدامات زیر باید هر روز انجام شود:
- حداقل یک بار در روز اندام باقی مانده را بشویید. از آب گرم و صابون ضد باکتری ملایم برای این کار استفاده کنید.
- استامپ را کاملا خشک کنید. این باعث می شود که رطوبت بین پوست شما و جوراب فشرده ساز از بین برود.
- هر روز از یک جوراب تمیز استفاده کنید. هر جوراب را با صابون و آب ولرم بشویید، آن را خوب شستشو دهید و کاملا خشک کنید تا نمک ها و اسیدهای موجود در عرق شما از جوراب پاک شود.
توجه نمائید که روزانه حتما اندام باقی مانده بایستی بررسی شود و در صورت دیده شدن هر کدام از علائم زیر به پزشک اطلاع داده شود:
- جدا شدن پوست از زخم جراحی
- وجود بوی نامطلوب و بد در اسکار یا زخم در اندام باقی مانده
- اگر ناحیه اطراف زخم گرم یا قرمز یا تورم شود
- وجود ترشحات زرد رنگ، قهوه ای یا خاکستری درزخم
- افزایش ناگهانی درد یا حساسیت شدید
- تب بالاتر از 38 درجه سلسیوس
همراهان گرامی از صبر و شکیبائیتان بسیار ممنون و سپاسگزاریم. لطفا سوالات و مشکلات خود را با ما در میان بگذارید. همکاران ما در تیم پزشکی همیار طب لیان آماده ی پاسخگوئی به سوالات شما عزیزان هستند.
